تصفیه فاضلاب داروسازی

تصفیه فاضلاب داروسازی با روش فرايند تصفيه فيزيك و شيميايي و روش فرايند تصفيه بيولوژيكي قابل انجام است.  صنايع داروسازي دامنه وسيعي از روش هاي تصفيه و دفع فاضلاب را بكار مي گيرند. فاضلاب توليدي در اينگونه صنايع از لحاظ خصوصيات كمي و كيفي بسيار متغير هستند. عوامل مؤثر در اين تغييرات عبارت از فصل كاري، نوع مواد خام مصرفي و فرايند بكار رفته در توليد محصولات هستند. بنـابراين امكـان بـه كارگيري روش معيني براي تصفيه اينگونه فاضلاب هاي متنوع مشكل است. گزينه هاي زيادي براي تصفيه اينگونه فاضلاب ها وجود دارند كه با توجه به نوع فاضلاب، هر يك از اين روشها انتخاب و بكار گرفته مي شود.

روش هاي متداولي كـه براي  روش هاي تصفيه انواع فاضلاب هاي صنايع داروسازي به سه دسته كلي زير تقسيم مي شوند : 

• فرايند تصفيه فيزيكوشيميايي
• فرايند تصفيه بيولوژيكي شامل:
  تصفيه هوازي؛
  تصفيه بي هوازي؛
  تصفيه بيولوژيكي دو مرحلهاي؛
  تصفيه تركيبي با ديگر پسماندها
• تأسيسات جامع تصفيه و دفع فاضلاب كارخانجات داروسازي

تصفيه هاي فيزيكي و شيميايي

تصفيه فيزيك و شيميايي فاضلاب هاي داروسازي شامل آشغالگيري، متعادل سازي، خنثي سـازي / تنظـيم pH ، انعقاد ـ لخته سازي، ته نشيني، جذب سطحي، ازن زني و تصفيه با پراكسيد هيدروژن مي باشند. 

فاضلاب توليدي در صنايع داروسازي داراي pHبسيار متغيري است. دامنه اين تغييرات از شرايط اسـيدي تا شرايط قليايي شديد است. براي مثال pH يك جريان فاضلاب حاصل از كارخانجات داروسازي توليد مواد آلي سنيتتيك در محدوده 9-10است. در حاليكه در فاضلاب اسيدي pHمعادل 0.8 گـزارش شده است. تقريباً همه فاضلاب هاي توليدي در كارخانجات داروسازي اسيدي يا قليايي هسـتند و قبـل از تصـفيه بيولوژيكي بايستي خنثي گردند. بنابراين خنثي سازي و تعديل pHفاضلاب قبل از ورود به واحدهاي تصفيه بيولوژيكي، يك اقدام بسيار مهم است. در اين واحد با اضافه كردن مواد قليايي يا اسيدي، pHفاضلاب تنظيم مي گردد.

انعقاد و لخته سازي فاضلاب

انعقاد و لخته سازي فاضلاب براي حذف ناخالصي هاي معلق و كلوئيدي انجام مي شود. استفاده از چنين واحدهايي تا حد بسيار زيادي به مقدار ناخالصي هاي معلق و كلوئيدي فاضلاب مورد مطالعه بستگي دارد. بر اساس نتايج تحقيقات، فرايند انعقاد و لخته سازي در تصفيه فاضلاب بعضي از صـنايع داروسازي تـأثير اندكي داشته است. اثرات انواع منعقد كننده ها مانند FeCl3 ،FeSO4و آلوم در حذف جامدات معلق و COD مورد ارزيابي قرار گرفته اند.

تصفیه فاضلاب داروسازی با روش بیولوژیکی

تصفيه بيولوژيكي فاضلاب صنايع دارويي شامل سيستم هاي تصفيه هوازي و بي هوازي است. سيسـتم هاي تصفيه هوازي معمولاً به صورت مرسوم سال هاست بكار مي روند. اين سيستم ها شامل فرايند لجن فعال متداول، لجن فعال هوادهي ممتد، لجن فعال همراه با كربن فعال گرانولي و يا استفاده از ميكروارگانيسـم هايي كـه مورد دستكاري ژنتيكي قرار گرفته اند و سيستم هاي رشد چسبيده مانند صافي چكنده و ديسك هاي بيولوژيكي چرخان مي باشند.

تصفيه بي هوازي شامل راكتورهاي غشايي، راكتورهاي اختلاط كامل مداوم بي هوازي، فيلترهاي بي هوازي با جريان رو به بالا، راكتورهاي با بستر شناور و فرايندهاي بسـتر لجـن بـي هـوازي بـا جريـان رو بـه بـالاUASB هستند. راكتورهاي بي هوازي هيبريدي كه تركيبي از سيستم هاي رشد معلق و رشد چسبيده هستند نيز در حال حاضر مورد توجه طراحان و بهره بردارن قرار گرفته اند. فاضلاب كارخانجات دارويي با ظرفيت پايين و توليد كننده داروهاي حساس و گران قيمت، حاوي تركيبات آلي مقاوم بـه تجزيـه هسـتند، بطوريكه فرايندهاي معمول تصفيه بيولوژيكي قادر به حذف كامل آنها نيستند. اين تركيبات آلي مقاوم داراي دامنـه وسيعي از مواد طبيعي و سنتز شده مي باشند و به راحتي توسط باكتري هاي موجود در سيستم هاي تصفيه بيولـوژيكي متـابوليز نمي گردند. فرايندهاي گوناگوني براي تصفيه بيولوژيكي فاضلاب صنايع داروسازي بكار مي روند كه برخي از آنها به شرح ذيل مي باشند.