روشهای جلوگیری از ضربه قوچ

روشهای جلوگیری از ضربه قوچ معمولا بر اساس تغییر سرعت جریان حاصل می شود زیراکه پدیده ضربه قوچ ناشی از نحوه باز و بسته کردن شیر قطع و وصل، از کار افتادن پمپ، جدایی ستون آب و غیره است. اغلب روش ها و تجهیزات کنترل کننده ضربه قوچ  ، در واقع کنترل کننده تغییرات ناگهانی سرعت هستند. دلایل زیر به صورت عمده عامل ضربه قوچ است :

• شیر ها :  کنترل بستن شیر ها ،شیر های خیزاب شکن

زمان بندی بستن شیر ها اثر مهمی در مقدار فشار حداکثر دارد. مراحل نهایی بستن شیر در شیر های دروازه ای، اثر تعیین کننده ای در مقدار فشار ضربه قوچ دارد. برای دیگر انواع شیر ها نیز اثر مشابهی دارد. بهترین روش برای بررسی تاثیر زمان بندی بستن شیر بر مقدار قشار ضربه قوچ ، به دست آوردن ویژگی افت هد شیر و تحلیل مساله با استفاده از  برنامه های رایانه ای است.

در مواردیکه لازم است تا شیر های خیزاب شکن استفاده شود ، شیر قطع و وصل با سرعت زیاد بسته شود و یا مانعی در سر راه جریان قرار گیرد، سرعت جریان به طور ناگهانی کاهش یافته و در نتیجه ضربه قوچ بالایی ایجاد می شود. در این مواد معمولا شیر خیزاب شکن یکی از بهترین روشهای جلوگیری از ضربه قوچ است.

• از کار افتادن پمپ ها :

مخازن ضربه گیر ، برای جلوگیری از فشار های نامطلوب کم و زیاد به کار می روند. هنگامی که فشار بالا رود، مخزن ضربه گیر به صورت مخزن ذخیره عمل کرده و آب از خط لوله به داخل مخزن جریان می یابد. در هنگام فشار کم ، مخزن ضربه گیر به صورت مخزن تغذیه عمل کرده و آب از مخزن به خط لوله جریان می یابد. مخازن ضربه گیر به سه دسته تقسیم می شود:

1. مخازن ضربه گیر
2. مخازن ضربه گیر یک طرفه
3. مخازن ضربه گیر یک طرفه
4. مخازن ضربه گیر تهویه دار

مخزن ضربه گیر باز یک مخزن قائم متصل به خط لوله و دارای سطح آزاد آب است. قطر آن معمولا خیلی بزرگ تر از قطر لوله است. مخزن ضربه گیر  باز می تواند برای کنترل فشار های زیاد و کم به کار می رود. در هنگام فشار کم ، مخزن ضربه گیر باز به عنوان مخزن تغذیه عمل کرده و آب از مخزن وارد خط لوله می شود. در چنین شرایطی ، کاهش سرعت آب خط لوله به تدریج صورت پذیرفته و لذا از شدت فشار حداقل کاسته می شود.