انواع فاضلاب های صنعتی

انواع فاضلاب های صنعتی ، وابسته به نوع صنعت، فرايند توليد، وضعيت دسترسي به آب و فرايند تـصفيه فاضـلاب،نحـوه مديريت واحد صنعتي، مساحت فضاي سبز محوطه، وضعيت تاسيسات بهداشتي – رفـاهي، وجـود سـامانه هـاي بازچرخـاني و ميـزان استفاده ميباشد. مشخصات كيفي فاضلاب هاي صنعتي به تفكيك گروههاي مختلف ارائه ميگردد.

صنايع مواد غذايي، آشاميدني و دخانيات

واحدهاي اين گروه از نظر آب برگشتي و پساب توليدي در ميان ساير صنايع رتبه اول را دارا ميباشند. فاضلاب اين گروه حـاوي
مواد آلي ميباشد كه بخش عمده آن به سادگي قابل تجزيه ميباشد. فاضلاب صنايع قنـد و نيـشكر داراي كـدورت، اسـيديته، دمـا،  (BOD5) اكسيژن مورد نياز بيوشيميايي 5روزه ، ذرات معلق و مواد محلول بالا ميباشد. طبق مطالعات انجام شـده بـر روي كارخانـه قند ياسوج، به ازاي هر 1000تن چقندر قند، حدود 7000مترمكعب فاضلاب توليد مـيشـود كـه داراي 34كيلـوگرم BOD5 و 46 كيلوگرم CODميباشد. فاضلاب كارخانجات گوشتي و كشتارگاه ها تقريبا از كيفيت مشابهي برخـوردار بـوده ولـي آلـودگي ميكروبي فاضلاب كشتارگاه ها بيشتر ميباشد. فرايند توليد روغن از دانه هاي روغني نيز عمدتا از طريق جريان تـصفيه روغـن مقـادير زيـادي فاضلاب حاوي اسيدهاي آزاد، مواد بودار، مواد رنگي و ساير ناخالصي هاي روغني، مواد صابوني، مواد كاتاليزوري و بسياري از مواد آلي و معدني ديگر توليد ميكنند.

صنايع نساجي، پوشاك و چرم

یکی از انواع فاضلاب های صنعتی ، فاضلاب صنایع نساجی، پوشاک و چرم می باشد.آب مورد نياز اين گروه از صنعت، 10.47درصد از كل آب مورد نياز صنعتي كشور را شامل ميشود. اين گروه از نظـر ميـزان آب برداشتي رتبه سوم و پساب توليدي رتبه چهارم را دارا ميباشد. فاضلاب اين گروه داراي رنگ، قلياييت، BOD و دما، مواد معلق، كل ،مواد جامد زياد، سختي، نمك، سولفيد، كروم، pHمتغير و آهك رسوب يافته ميباشد.

صنايع سلولزي و چوب و كاغذ

آب مورد نياز صنايع سلولزي و چوب و كاغذ حدود 5.22درصد كل صنايع كشور را شامل شده و فاضلاب حاصل حاوي مواد آلي،رنگ، شيميايي و ذرات معلق، مواد سولفيتي، كلر و مواد بيرنگ كننده، كف و مواد چسبنده و رشـته هـاي اليـاف و دانـه هـاي رنگـي ميباشد. اين صنايع با وجود آنكه از لحاظ ميزان حجم برداشت آب در رتبه هفتم قرار دارنـد، ولـي از نظـر ميـزان آببـري (ميـزان مصرف آب به ازاي توليد هر واحد محصول)در رده دوم قرار ميگيرند.

صنايع شيميايي و دارويي، نفت و زغال سنگ

اين صنايع از نظر تعداد واحد رتبه سوم و از لحاظ آب برداشت شده در رتبه دوم قرار دارد. تنوع مواد آلاينده در پساب ايـن قبيـل
واحدها بسيار زياد بوده و نوع، ويژگيها و شدت اثر آلايندهها بسته به نوع كارخانه و فرايند توليد متفاوت ميباشد. سه دسـته فعاليـت صنعتي در اين گروه قابل تقسيم بندي است:

•  توليد مواد شيميايي و محصولات دارويي
• توليد مواد پلاستيكي و الياف مصنوعي
•  پالايشگاه هاي نفت

فاضلاب واحدهاي مختلف صنايع پتروشيمي داراي اسيديته، اكـسيژن موردنيـاز شـيميايي (COD) ، ذرات معلـق، مـواد محلـول،
نيتروژن، يون كلر و فلزاتي مانند مس، تركيباتي مانند نفت، روغن، هيدروكربنهاي مختلف و نيز تركيبات سيانيد ميباشد.

صنايع محصولات كاني غيرفلزي

اين گروه صنعتي از نظر تعداد رتبه اول و از نظر ميزان آب مصرفي رتبه چهارم و از نظر ميزان پساب توليدي رتبـه شـشم را دارد.
در اين گروه، صنعت شيشه و محصولات شيشه اي، توليد سيمان و آهك و گچ و محصولات ساختماني نيـز قـرار مـيگيرنـد. پـساب كارخانه شيشه به دليل شست و شوي مواد اوليه داراي مواد معلق بوده و نيز روغـن حـل شـده بـه دليـل توليـد امولـسيون پايـدار از آلاينده هاي عمده اين صنعت محسوب ميشود. يكي ديگر از صنايعي كه در اين گروه قرار دارد، صنعت توليد سـيمان مـيباشـد كـه آلاينده اصلي آن آلودگي هوا و همچنين ذرات آزبست ميباشد.

صنايع توليد فلزات اساسي

یکی دیگر از انواع فاضلاب های صنعتی تصفیه فاضلاب صنایع فلزات اساسی است. اين گروه از لحاظ تعداد رتبه پنجم و از نظر ميزان آببري به ازاي واحد محصول توليدي در رتبه ششم قرار دارنـد، ايـن گـروه از صنايع قابل تقسيم به دو دسته (گروه با عمل گالوانيزه و گروه با عمل آبهكاري) ميباشـند. فاضـلاب ايـن گـروه داراي مقـادير قابـل توجهي از فلزات سنگين از قبيل كروم، مس، روي، آهن، سرب، نيكل و تركيباتي مانند كلريدها، نيتريتها، سولفاتها، سيانيدها، بازها و اسيدهاي كاني بوده و علاوه بر آن، داراي تركيباتي از روغن گريس و نفت نيز ميباشند. پساب گروه آبهكاري بـه دليـل دارا بـودن مقادير زيادتري از مواد سمي و فلزات سنگين از سميت زيادتري نسبت به گروه ديگر برخوردار ميباشد.
نكته مهم در پساب كارخانجات آبهكاري و گالوانيزاسيون اين است كه كميت ناچيز توليد پساب اين واحدها نميتواند دال بـر كـم
اثر بودن يا پايين بودن اهميت آلودهسازي آنها باشد، زيرا در فرايندهاي فوق مقادير قابل توجهي فلـزات سـنگين و يـونهـاي سـمي وجود دارد كه در غلظت كم از سميت بالايي برخوردارند. از طرف ديگر، تصفيه فاضلاب كارخانجات مذكور بـا اسـتفاده از روشهـاي معمول و رايج بسيار دشوار بوده و استفاده مجدد از آنها را پيچيده ميكند.

صنايع ماشين آلات و تجهيزات و ابزار و محصولات فلزي

اين واحدها از نظر تعداد رتبه دوم و از نظر ميزان آب برداشتي و پساب توليدي داراي رتبه پنجم ميباشند. فعاليتهاي اين گروه عمـدتا شامل توليد محصولات فلزي، ماشين آلات، وسايل خانگي، ماشين آلات مولد بـرق و وسـايل حمـل و نقـل مـيباشـد. در جـدول زیر  مشخصات كيفي پساب صنايع مختلف مستقر در تهران به عنوان نمونه و مقايسه ارائه ميگردد :