انواع دانه گیر فاضلاب

انواع دانه گیر فاضلاب برحسب نوع که حوض های دانه گیر کم عمق باشند، ابعاد حوض ها به دو نوع مستطيل شكل و دايره اي شکل تقسيم مي شوند.

حوض دانه گير كم عمق و مستطيل شكل

یکی از انواع دانه گیر فاضلاب می باشد که  قديمي ترين روش دانه گيري مي باشد. جريـان در آن بـه صـورت افقـي انجـام مـي گيـرد. اساس كار اينگونه حوض ها بر اين پايه نهاده شده است كه با انتخاب سطح مقطعي مناسـب براي جريان فاضلاب موجب آن شوند كه سرعت جريان افقي در اين حوض در حدود 0.3 متر در ثانيـه ثابـت بماند. لذا سطح مقطـع جـريـان در اين حوض از رابطه زير بـه دست مي آيد.  در رابطه زیر مقدار Q دبي ماكزيمم جريان فاضلاب برحسب متر مكعب در ثانيه مي باشد. سطح افقي اين حوض طبق رابطه زير به دست مي آيد:

كه در اين مقدار Ba نمايشگر بار سطحي و Vsسرعت سقوط ذرات دانه اي است كه از جدول به دست مي آيد. در مورد حوض هاي دانه گير رابطه فوق در صورتي درست است كه جريان در آن به صورت آرام انجام گيرد. اما در نتيجه درهم بودن جريان و اثر تلاطم بين Vsو Baتفاوتي پديدار مي گردد. نسبت Vsبه Baبه صورت تجربي اندازه گيري و در جدول زیر داده شده است. تفاوت هاي نام برده بستگي به ابعاد دانه ها و مقدار درصد ته نشين شدن آنها دارد.

ثبيت سرعت
براي ثابت نگهداري سرعت جريان فاضلاب در حوض دانه گير بايد متناسب با نوع سطح مقطع جريان انتخاب شده در حوض ، سرريز يا گذرگاه ويژه اي در آخر حوض ايجاد نمود كه با تغيير مقدار فاضلاب سرعت جريان را در حوض ثابت نگه دارد . دبي جريان ازچنين سرريز هايي از رابطه كلي زير به دست
مي آيد. 

Q = K × H n

براي انتخاب مقادير ثابت nو Kسه روش زير متداول است :

• در مقطع خروجي حوض دانه گير سرريزي مانند شكل زیر به نام سرريز تناسبي قرار مي دهند. كه در آن مقدار دبي جريان يعني Qمتناسب با ارتفاع فاضلاب مي باشد . به عبارت ديگر در رابطه فوق مقدار n=1مي باشد .
  Q = K × H (توان = ۱)
  محاسبه نشان مي دهد كه در اين صورت براي ثابت ماندن سرعت جريان فاضلاب در حوض دانه گيـر لازم است كه سطح مقطع جريان در آن به صورت مستطيل باشد.
• در انتهاي حوض دانه گير كم عمق و مستطيل مجراي تنگ گذري مانند كانال ونتوري يا پارشال فلوم مي سازند . گذر جريان در اينگونه مجراهاي تنگ گذر طبق رابطه زير انجام مي گيرد :
  Q = K × H        (توان  = 1.5 )                                                                                                                                                در اين مورد نيز محاسبه نشان مي دهد كه براي ثابت ماندن سرعت جريان در حوض دانه گير لازم اسـت كه سطح مقطع جريان در آن مانند شكل بالا به صورت سهمي درجه دوم ساخته شود . در عمـل چون ساختن سهمي درجه دوم از نظر اجرايي مشكل است معمولاً بـه جـاي آن از سـطح مقطـع ذوزنقـه استفاده مي گردد. اين روش داراي اين برتري است كه از مجراهاي تنگ گذر نام برده براي انـدازه گيـري دبي فاضلاب در تصفيه خانه نيز استفاده مي شود و لذا اين روش متداول تر مي باشد.
• اگر سرريز خروجي حوض دانه گير خـود طبـق رابطـه زيـر سـهمي درجـه دوم انتخـاب گـردد ، محاسبه نشان مي دهد كه براي ثابت ماندن سرعت جريان حوض دانه گيـر بايـد سـطح مقطـع جريان در آن مثلثي شكل باشد:                                                                                              Q = K × H 2  ( توان = 2)
  

با توجه به آنچه در انواع دانه گیر فاضلاب و آنچه گفته شد، ملاحظه مي شود كه در حوض هاي دانه گير كم عمق مستطيل به ويژه وقتي ماسه روبي آن به صورت دستي انجام گيرد به علت ته نشين شدن ماسه و تغيير سطح مقطع جريان ، امكان تغيير سرعت به وجود مي آيد . براي جلوگيري از تغييرات زياد سرعت چند حوض را موازي هم و در بلندي هاي گوناگون مي سازند تا در مواقعي كه فاضلاب كم است از يك حوض و وقتي فاضلاب افزايش چشمگيري پيدا نمود (حالت بارندگي در شبكه هاي جمع آوري در هم) و يا كف حوض به علت ته نشين شدن ماسه بالا آمد ، از حوض هاي ديگر همزمان استفاده شود . همچنين كوششش مي شود با لايروبي مكانيكي و منظم ماسه از تغيير سطح مقطع جريان جلوگيري شود.

بالاآوردن ماسه از اين حوض ها مي تواند به وسيله پمپ مكنده متحرك در طول حوض و يا پمپ ثابت در حوضچه اي در ابتداي حوض دانه گير كه براي جمع آوري ماسه كار گذارده شده انجام گيرد . در اين صورت ١٢٠ بايد با كمك ماسه روبي مكانيكي يا دستي ماسه ها را به درون حوضچه نامبرده هدايت نمود . ظرفيت كل  وض 0.7الي 0.8درصد متوسط ساعتي فاضلاب تا حداكثر 1درصد آن خواهد بود . زمان ماند فاضلاب را در اين واحدها 0/5تا حداكثر 1دقيقه در نظر مي گيرند و اغلب مواقع آنها با عمق 90الي 120 سانتي متر ساخته مي شوند.