مشکلات بهره برداری لجن فعال

یکی از مشکلات بهره برداری لجن فعال تغییر در کیفیت لجن فعال است. مهم ترین تغییرات فرایند مربوط به تغییر در رژیم غذایی حوض هوادهی است. که باعث تغییر در بارگذاری می شود که بهره بردار براحتی نمی تواند آنرا کنترل کند. زیرا این تغییرات بر پروفیل جذب اکسیژن در حوض هوادهی اثر می گذارد. که این کار اثر عمده ای بر انتقال اکسیژن و انرژی مصرفی دارد.در بیشتر تصفیه خانه ها شرایط بهره برداری به تغییرات فصل بستگی دارد. این تغییرات شامل تغییر در دمای فاضلاب ورودی یا تغییر در بارگذاری به دلیل فاضلاب های صنعتی خاص یا تغییرات جمعیت است. علاوه بر این بعضی تصفیه خانه ها برای رسیدن به محدودیت آمونیاک در پساب نیاز به عمل نیتریفیکاسیون ( به خصوص درفصل تابستان ) دارند که خود نوعی تغییر فصلی به شمار می رود.

شناور شدن لجن در حوض زلال ساز ، نهایی به صورتهایی زیر ظاهر می شود

گندیده شدن لجن
بالا آوردن لجن
حجیم شدن لجن

گندیده شدن لجن چه مواقعی اتفاق می افتد؟

موقعی که لجن در مدتی طولانی در قیف جمع آوری لجن باقی بماند قیف جمع آوری لجن در حوض ثانویه قرار دارد.و هم چنین لجن در کانال های انتقال لجن اگر بماند گندیده می شود. این پدیده باعث ایجاد بوی نامناسب – شناور شدن تکه های لجن – افزایش مقدار مواد معلق جامد پساب- نمایان شدن منظره بدی روی سطح حوض ثانویه می شود.

علت های گندیده شدن لجن :

یکی از مشکلات بهره برداری لجن فعال طراحی نامناسب قیف های جمع آوری لجن – و طراحی نامناسب کف و دیواره های حوض نهایی- طراحی نامناسب کانال یا شبکه های انتقال لجن.در صورتی که گندیده شدن لجن در اثر طراحی نامناسب قیف – کف و دیواره حوض و … پدید آید چه باید کرد؟ لجن به مقدار بیشتری باید دفع شود تا جزیه غیر هوازی شروع نشود. اگر گندیده شدن لجن مربوط به کف حوض هوادهی باشد دلیل آن چیست؟ ناکافی بودن حوض هوادهی و عدم اختلاط در حوضچه – بارگذاری زیاد جامدات.

برای کنترل مؤثر چه باید کرد؟

هواده‌ها یا باید بطور دائم و به مقدار زیاد کار کنند تا ضمن اختلاط از شرایط بی هوازی کاسته شود هم چنین بهتر است لجن گندیده شده یا لجن مرده(مشکلات بهره برداری لجن فعال) از سیستم خارج شود تا فعالیت یبولوژیکی پدید آید.

دلایل گندیده شدن لجن در حوضچه زلال سازی ثانویه

میزان لجن برگشتی کم موجب باقی ماندن لجن ( به مدت طولانی ) در حوضچه زلال ساز و در نتیجه گندیده شدن آن می شود.
پل متحرک حوض زلال ساز، مجهز به پاروی لجن روب از کار افتاده باشد که در نتیجه لجن به سمت قیف جمع آوری لجن حرکت نمی کند.
لوله یا خط انتقال لجن به علت عدم تخلیه پیوسته لجن گرفته باشد.
تلمبه های تخلیه لجن خاموش یا شیرهای مسیر پمپ بسته باشد

در بیشتر تصفیه خانه های جدید لجن فعال زلال ساز های ثانویه برای برگشت لجن بوسیله پمپ هواLift pump Air و برای تعیین ارتفاع بستر لجن در حوض زلال ساز و سایلی مانند نمونه گیر و دیسک های نوری مجهزند با تغییرات ارتفاع بسترلجن در حوض ثانویه به سرعت بهره بردار می تواند مشکل را شناسایی و جهت رفع آن چاره ای بیندیشد.

مشاهده دقیق لجن فعال از نظر غلظت و اندازه لخته ها به بهره بردار کمک می کند تا به مشکل گندیده شدن لجن پی ببرد. وجود حباب در سطح حوض زلال ساز نشانه گندیده شدن لجن است اگر ارتفاع بسترلجن در حوض زلال ساز زیاد شود ممکن است لایه های پایین لجن بی هوازی شده و گازهای متان و سولفید هیدروژن بد بو تولید کند که به صورت حباب ریز روی سطح حوض ظاهر می شود.

بالا آمدن لجن یا رایزینگ :

یکی از مشکلات بهره برداری لجن فعال پدیده بالا آمدن لجن است که نباید با مشکل بالکینگ ( حجیم شدن لجن ) اشتباه شود- در این حالت لجن به خوبی درکف حوض ثانویه ته‌نشین و فشرده می‌شود ولی بعد از ته‌نشینی بالا آمده و بصورت ذرات یا تکه های کوچک در می آید و تولید یک لایه کف به ریر یا خاکستری متمایل به قهوه ای می کند.

علت ایجاد رایزینگ : دی نیتریفیکاسیون یا گندیده شدن لجن یا طولانی شدن زمان ماندن حوض زلال ساز است.

منظور از دی نیتریفیکاسیون چیست: به فرایند بی هوازی است که وقتی یون های نیتریت یا نیترات احیاء و گاز ازت آزاد می شود.حباب های تشکیل شده که باعث شناور شدن لجن درحوض های ثانویه یا تغلیظ لجن می شود.

دی نیتریفیکاسیون در سیستم های لجن فعال به روش هوادهی گسترده به دلیل افزایش سن لجن دیده می شود.وقتی این لجن فعال از حوض هوادهی به زلال ساز ثانویه منتقل می شود و یا از اکسیژن خالی می شود ارگانیسم ها ابتدا اکسیژن محلول قابل دسترسی را مصرف می کنند و سپس ارگانیسم های غیرهوازی اکسیژن موجود در ترکیب نیترات را مصرف و باعث آزاد شدن گاز نیتروژن می شود.

دی نیتریفیکاسیون نشان دهنده تصفیه خوب است و لجن تولید شده قابلیت ته نشینی خوبی در آزمایش استوانه مدرج ( ته نشینی یک ساعت ) دارد. ولی بعد از 2 ساعت لجن ته نشین شده شناور می شود. اگر شناور شدن لجن سریع باشد سن لجن کاهش می یابد یا نسبت غذا به میکروارگانیزم افزایش می یابد. این راه حل در صورتی موفق است که باکتری نیترات ساز از سیستم خارج شود. اگر لجن در مدت 1 ساعت در آزمایشی ته نشین (در استوانه مدرج ) ثابت باشد ولی مشکل شناور شدن لجن در حوض زلال ساز همچنان مشاهده شود میزان لجن برگشتی باید افزایش یابد تا جامدات از زلال ساز خارج شوند باید توجه داشت که به این روش تا وقتی که نتیجه لازم بدست آید باید ادامه داشته باشد و بعد از بدست آمدن نتیجه میزان لجن برگشتی کاهش داده شود و مراقبت های لازم بعمل آید.مشکل بالا آمدن لجن هم چنین با افزایش بارگذاری در حوض هوادهی حل شدنی است در این صورت می توان یکی از حوضچه های ته نشینی اولیه را از سرویس خارج کرد تا فاضلاب خام به طور مستقیم وارد حوض هوادهی شود.

بالکینگ ( حجیم شده لجن) :

بالیکنگ یکی از مهمترین مشکلات بهره برداری لجن فعال است که در تصفیه خانه لجن رخ می دهد که در حوض ثانویه هم رخ می دهد عامل اصلی بالکنیگ رشد بی رویه باکتریهای رشته ای و گسترش آنها از سطح لخته های بیولوژیک است که این امر از نزدیک شدن لخته ها و فشردگی آنها جلوگیری بعمل می آورد.