راكتور تصفیه بي هوازی فاضلاب
راكتور لجن بي هوازي با جريان رو به بالا(UASB)
راكتور لجن بي هوازي با جريان رو به بالا متداول ترين سیستم راكتور تصفیه بي هوازی فاضلاب است. تعداد زيادي از اين نوع راكتورها برای فاضلابهاي صنعتي مورد استفاده قرار می گیرند. راكتور UASB يك راكتور رشد معلق با همكاري توده زيستي تثبيت يافته در فرايند اسـت. فاضلاب از كف راكتور يه درون بستر لجن بي هوازي هدايت شده و در آنجا در تماس با جامدات فعال لجن بي هوازي كه در بستر لجن توزيع يافته اند، قرار مي گيرد.
غلظت جامدات بستر لجن به بيش از 100000 mg/L مي رسد. معمولاً يك جدا كننده مايع/گاز در جداسازي بيوگاز، لجن و مايع شركت دارد. موفقيت UASB به توانايي جداكننده مايع / گاز در نگه داري جامدات لجن در سيستم بستگي دارد. زماني كه لخته هاي لجن گرانول تشكيل نمي دهند و يا گرانول هاي شناور توليد مي نمايند، كيفيت پساب توليدي كاهش مي يابد. راكتور UASBبه تنهايي و يا به عنوان بخشي از فرايند تصفيه فاضلاب نوشابه سازي و یا سایر صنایع مانند نساجی ، گاوداری ، دامداری ، قند و … بكار مي رود.
يك فاضلاب صنايع توليد نوشابه كه داراي خصوصيات كيفي COD بين TSS ، حدود 3000 میلیگرم بر لیتر و TSS حدود 20000 میلیگرم بر لیتر و قلیائیت حدود 1000 میلیگرم بر لیتر کربنات کلسیم و نیتروژن حدود 50 میلیگرم بر لیتر نیتروژن با یک راكتور UASB به حجم 1.8L مورد تصفيه قرار گرفت. پی اچ فاضلاب بين 4.3-13.0 و درجه حرارت بين 32ـ 20 متغير بود. راندمان تصفيه اين راكتور به %82رسيد.
راكتورهاي بستر سيال بي هوازي
همچنين فاضلاب صنايع توليد نوشابه ، برخی صنایع داروسازی ، دامداری ، فرآوری سیب زمینی و نشاسته و … را مي توان با استفاده از راكتورهاي بستر سيال بي هوازي AFBR كه در طراحي شبيه راكتورهاي بستر گسترده با جريان روبه بالا هستند، تصفيه نمود.
فاضلاب خام از كف وارد راكتور مي گردد. توده زيستي به صورت يك لايه زيستي در اطراف ذرات كوچك و سنگين مواد پركننده است. با يك سرعت جريان رو به بالاي معيني، وزن ذرات پركننده با نيروي دراگ -نيروي شناوري- ناشي از فاضلاب برابر مي گردد. در اين حالت ذرات شناور مي شوند و ارتفاع بستر سيال تثبيت مي گردد.
قطر ذرات پركننده بين 0.3 – 0.8 mm است و سرعت جريان مايع رو به بـالا بـين 10-30 m/hr را مي توان براي گسترده نگه داشتن كامل بستر به كار برد. سرعت بالاي جريان در اطراف ذرات پر كننده راكتور انتقال جرم مطلوبي را براي مواد آلي محلول از درون فاضلاب به سطح ذرات شناور فراهم مي نمايد. به طور معمول عمق بستر در محدوده 4-6 m است. ماسه، خاك دياتومه، رزين هاي آنيوني و كاتيوني و كربن فعال را مي توان به عنوان مواد پركننده بكار برد.
دانسيته نهايي ذرات با رشد و تجمع توده زيستي آنها در سطح مواد پر كننـده كاهش مي يابد. اين اتفاق باعث بالا آمدن توده هاي ميكروبي همراه با ذرات به سطح راكتور و حتي خروج آنها از راكتور همراه با پساب مي گردد. براي پيشگيري از چنين اتفاقي، قسمتي از توده زيستي چسبيده به ذرات دفع مي گردند.
بدين صورت كه توسط تجهيزات مكانيكي راكتور تصفیه بي هوازی فاضلاب ، توده زيستي را از سطح ذرات جدا نموده و ذرات را مجدداً بـه راكتور اضافه مي كنيم. توده زيستي حذف شده از سطح ذرات را به عنوان لجن از سيستم دفع مي كنيم. با توجه به اينكه در داخل راكتور آشفتگي بالايي وجود دارد و لايه نازكي تحت عنوان بيوفيلم روي سطح يك AFBR بوجود آمده است، پيوند توده زيستي با ذرات نسبتاً ضعيف است. بنابراين راكتورهاي AFBR براي تصفيه فاضلاب هايي كه COD آنها عمدتاً بصورت محلول است، مناسب تر هستند.
