سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی

سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی یک پکیج پلی اتیلنی پیش ساخته است که عملیات تصفیه فاضلاب بیمارستانی را انجام می دهد. پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی ، از بخش های مختلفی تشکیل شده است. یک مخزن اصلی که در آن واحد های مختلف قرار می گیرد. این واحد ها شامل واحد های تصفیه فیزیکی و زیستی است. اولین واحد تصفیه در پکیج ها تصفیه فاضلاب شرکت آبرام ، واحد آشغالگیر می باشد. واحد های بعدی تصفیه شامل مخزن متعادل ساز ، مخزن هوادهی ، حوضچه ته نشنین ، حوضچه کلرزنی و سایر تجهیزات مکانیکال و برقی می باشد.

در شکل بالا یک پکیج فلزی تصفیه فاضلاب دیده می شود که پس از ساخت در کارگاه به محل منتقل گردیده و مراحل نصب و راه اندازی در محل انجام گردیده است. همانطور که مشخص است ، این پکیج های فلزی تصفیه فاضلاب شامل اجزا مختلفی می باشند ، به ترتیب مراحل ساخت و اجزا این پکیج ها را توضیح می دهیم.

اجزا سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی

• بدنه پکیج تصفیه فاضلاب

بدنه پکیج های تصفیه فاضلاب بیمارستانی معمولا یا به صورت پلی اتیلنی یا به صورت فلزی  ساخته می شود. بدنه های پلی اتیلنی معمولا به صورت دفنی در زمین قرار می گیرد. ولی بدنه های فلزی پس از رنگ آمیزی و پوشش ضد خوردگی بر روی زمین قرار می گیرد. هر یک از این بدنه ها دارای مزایا و معایبی هستند که در ادامه هریک را توضیح می دهیم.

مزایا و معایب بدنه پلی اتیلنی تصفیه فاضلاب

• طول عمر بالا بدنه های پلی اتیلنی در تماس طولانی مدت با فاضلاب
• عدم خوردگی و رسوبگذاری این بدنه ها در تماس با فاضلاب زیرا که فاضلاب های بیمارستانی عموما اسیدی هستند.
• دفنی بودن در زمین و عدم اشغال فضا و تولید کمتر بو
• وزن پایین تر پکیج نسبت به فلزی و ایجاد فشار کمتر به زمین در زمان بارگیری فاضلاب
• قیمت پایین تر نسبت به پکیج های فلزی

مزایا و معایب بدنه فلزی تصفیه فاضلاب

• امکان تولید پیش ساخته آن در کارگاه و سپس نصب در محل
• کاربر پسند بودن و راحتی کار و بهره برداری و نگه داری مناسب سیستم
• قیمت بالا ساخت نسبت به پکیج های پلی اتیلنی
• امکان خوردگی و رسوب گذاری داخل پکیج به علت اسیدی بودن فاضلاب بیمارستان

• آشغالگیر

آشغالگیر ها به صورت میله ای و سبدی ساخته می شود که وظیفه جمع آوری و جلوگیری از ورود آشغال ها به داخل تصفیه خانه را دارد. با توجه به اینکه در فاضلاب های بیمارستانی همواره مقدار زیادی مواد معلق مانند سرنگ ،فیلتر سیگار و  سایر جامدات موجود است واحد آشغالگیر بسیار ضروری و الزام آور می باشد. آشغالگیر باعثب جلوگیری ز ورود این اجسام به داخل تصفیه خانه شده و باعث می گردد ت عمر تجهیزات مانند پمپ های ورودی فاضلاب افزایش یابد.

در شکل زیر یک نوع آشغالگیر میله ای دیده می شود که در ورودی فاضلاب به سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی قرار گرفته و از ورود آشغال ها به داخل تصفیه خانه جلوگیری می کند. سپس پس از زیاد شدن آشغال ها ، کارگر بهره بردار با استفاده از بیل نسبت به جمع آوری و بیرون کشیدن آشغال های اقدام می کند. آشغالگیری یکی از کلیدی ترین کار های تصفیه خانه است.

• مخزن متعادلساز

در ورودی به سیستم تصفیه  فاضلاب پس از آشغالگیر مخزن متعادل ساز قرار گرفته است. متعادلساز وظیفه ایجاد تعادل در سیستم را عهده دارد. بدین معنی که وقتی فاضلاب با با بار آلی بالا وارد تصفیه خانه می شود از ایجاد شوک جلوگیری کند. مثلا در بسیاری از بیمارستان ها دیده می شود در بعضی مواقع به دلایل مختلف پخت غذا افزایش پیدا می کند. با افزایش پخت ممکن است شستشو مواد غذایی افزایش یافته که در نتیجه ممکن است مواد دارای چربی و روغن وارد تصفیه خانه شده یا موادی اسید وارد شود. در این حین فاضلاب در ورودی در مخزن متعادل ساز ، متعادل می گردد. ایجاد تعادل وظیفه اصلی این مخزن است.

در دیگر وظایف مخزن متعادل ، جلوگیری از ایجاد شوک های هیدرولیکی به سیستم است. زیر که هر سیستم تصفیه فاضلاب برای یک ظرفیت خاصی طراحی شده است وقتی دبی زیادی به سیستم وارد شود باعث میشود بسیاری از میکروارگانیزم های که در طول زمان تشکیل شده را از بین ببرد. و در نهایت همانظور که از اسمش  مشخص است جهت جلوگیری از ایجاد بار ناگهانی به سیستم ساخته می شود. هدف از متعادساز تنظیم جریان دبی ورودی و همچنین ایجاد تعادل پارامتر های کیفیت فاضلاب می باشد.

• بخش هوادهی

هوادهی بخش اصلی هر سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی می باشد.هوادهی توسط بلوئر های هوادهی انجام می شود. در انتخاب بلوئر هوادهی بایستی نهایت دقت را انجام داد. بلوئر ها جز اصلی تجهیزات مکانیکال تصفیه خانه می باشد. بلوئر ها به 2 نوع بلوئر روتس و ساید چنل تقسیم می شوند.

هوادهی از طریق انتقال هوا با بلوئر ها به فاضلاب باعث اکسیداسیون مواد شیمیایی فاضلاب شده و این مساله موجب تجزیه فاضلاب می گردد. هوا از طریق لوله کشی های هوا به کف مخزن هوادهی منتقل می گردد.

بلوئر ساید چنل مورد استفاده در تصفیه خانه های فاضلاب

عموما بلوئر های موجود در بازار ایران یا ساخت اروپای غربی بوده یا اینکه تایوانی و چینی می باشد. بلوئر با توجه به میزان هوا مورد نیاز به تصفیه خانه انتخاب می شود.در زیر برخی از بلوئر ها و برند ها بیان می گردد.

روتس بلوئر ها :

1. لانگ تک (LONGTECH)
2. پدرو گیل (PEDRO GIL)
3. ارزن (AERZEN)
4. روبوسکی (ROBUSCHI)
5. شوفو (SHOWFOU)
6. گریتک (GREATECH)
7. گولدن تک (GOLDENTECH)

بلوئر های ساید چنل:

1. رونتای (RONTAI)
2. گرین کو (GREENCO)
3. پالما (PALMA)
4. استریم(STREAM)
5. FPZ
6. یورو وکیوم (EUROVACCUM)

• بخش ته نشینی

بخش ته نشینی ، باعث زلال سازی و جداسازی پساب و همچنین ته نشینی مواد جامد معلق و برگشت مواد مورد نظر به بخش هوادهی است. لجن برگشتی بایستی به حوضچه هوادهی منتقل شود تا جمعیت میکروب ها برای تجزیه فاضلاب به اندازه کافی باشد. حوضچه های ته نشینی با شیب 45 درجه ساخته می شوند. این حوضچه ها به صورت قیفی ساخته شده و موجب می گردد که مواد جامدات در کف مخزن ته نشینی تشکیل شده و سپس جامدات ته نشین شده به حوضچه هوادهی برگشت داده شوند.

در تصویر زیر یک حوضچه ته نشینی یک تصفیه خانه فاضلاب بتنی دیده می شود که از در وسط آن خطوط انتقال و برگشت لجن کشیده شده است.

• خط برگشت لجن

لوله و اتصالاتی که برای انتقال لجن ته نشین شده از کف مخزن ته نشینی به حوضچه هوادهی کشیده می شود. از این خط  برای دور روز لجن نیز استفاده می شود. یکی از اصلی ترین مسائل مربوط به نگه داری تصفیه خانه تنظیم جمعیت میکروارگانیزم های حوضچه هوادهی است که بایستی میزان آن را همواره با شاخص های بهره برداری تنظیم نموده تا با افزایش بی رویه موجب مسائلی مانند بالکیینگ یا رایزینگ نگردد.

• لوله کشی های هوا و دیفیوزر ها

لوله کشی های هوا ، معمولا از لوله های استیل استفاده می شود. در این لوله ها ، هوا تولید شده در بلوئر ها به دیفیوزر ها منتقل شده و سپس دیفیوزر ها آن را با فاضلاب ها منتقل می کنند. دیفیوزر ها باعث توزیع هوا در سیستم های تصفیه فاضلاب می گردد.  دیفیوزر ها در انواع مختلفی تهیه می گردد.

• مخزن کلرزنی

در آخرین مرحله تصفیه از کلر به منظور از بین بردن کامل میکروب ها استفاده می شود. در آخرین مرحله تصفیه به منظور از بین بردن میکروب های آلود استفاده می شود. مقدار مناسب کلر آزاد در خروجی تصفیه خانه باید حداکثر 2 میلیگرم بر لیتر باشد.

اجزا مخز کلرزنی پکیج تصفیه فاضلاب به روش MBBR

1. مخزن پلی اتیلنی
2. شاسی آهنی
3. دوزینگ پمپ
4. شفت و پروانه
5. گیربکس
6. موتور

نگه داری پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی

پس از تهیه و تامین و نصب سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی بایستی مراحل نگه داری و بهره برداری این سیستم را به درستی انجام داد. بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب باید به درستی و بر اساس دستور العمل های استاندارد صورت پذیرد. در غیر این صورت موجب بروز مشکلاتی خواهد شد. در ادامه به برخی از آزمون های اصلی در نگه داری سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی می پردازیم.

آزمون ته نشینی طراحی تصفیه فاضلاب بیمارستانی

برای تعیین مقدار مواد جامد این آزمون برای تصفیه‌خا‌نه‌هایی که مدتی است به تثبیت رسید یک بکار می‌رود. با استفاده از ظرف یک لیتری ، نمونه‌ای را از مخزن هوادهی در هنگامی بردارید که دستگاه هوادهی به مدت ده تا پانزده دقیقه کار کرده است. و ظرف را ثابت نگه داشته و ته نشین لخته ها در ته ظرف نگاه کنید. پس از 30 دقیقه نصف ظرف شما یا کمی کمتر از مواد جامد ته نشین شده پر باشد. که رنگ آن قهوه ای شکلاتی است و بالای آن آب زلال است مواد جامد باید به صورت دانه ای دیده شود. اگر مواد جامد در نصف ظرف ته نشین نشده، و آب بالای ظرف کدر باشد به زمان هوادهی طولانی تر مقدار اکسیژن زیادتر یا دفع لجن نیاز دارد.

اگر مواد جامد کمتر از نیمی از ظرف ته نشین شود و آب بالای آن تیره باشد. هیچ مقدار از لجن دفع نشود و بگذاریم میزان مواد جامد در تانک هوادهی بالا رود. اگر مواد جامد در ته ظرف ته نشین شده و آب بالای آن خیلی زلال باشد. این مواد جامد در یک ساعت پایین مانده و در مدت دو ساعت بالا می آید. به این معناست که هوا بسیار زیاد بوده یا مواد جامد بسیار زیاد است. هوای وارد به بخش هوادهی را کم می کنیم یا سرعت لجن برگشتی را کاهش دهیم.

یک عامل دیگر که ممکن است سبب بالا آمدن مواد جامد در مدت یک ساعت شود این است که مقدار مواد جامد تحت هوادهی کافی نیست. هنگامی که چنین اتفاقی می افتد لجن بالا می آید زیرا سرعت تنفس ارگانیسم ها زیاد بوده و اکسیژن محلول بوسیله این ارگانسیم ها در مخزن ته نشین سریعاً تقلیل می یابد. در چنین شرایطی باید مواد جامد مایع مخلوط ( MlSS) را افزایش دهید. زلال کننده نهایی باید مجهز به یک کفاب‌گیر  باشد واحدی که به درستی بهره برداری می شود مقدار کمی لخته اکسیده سبک تولید می کند که بر روی سطح مخزن ته نشین شناور می ماند.کفاب‌گیر مانع خروج این لخته ها‌ی اکسید شده سبک از مخزن به پساب خروجی می‌گردد.هر چه تصفیه بهتر انجام شود احتمال تشکیل کفاب با حباب هوا بیشتر است مگر اینکه پستیک شود.

این مبحث در بردارنده آن دسته از روشهای سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی است. که برای کشورهای در حال توسعه مناسب و قابل استفاده است. زیرا این روشها از نظر احداث بهره‌برداری  و نگه داری از سهولت خاصی برخوردارند که برای مجموعه شرایط موجود در اینگونه کشورها سازگاری بیشتری دارند. روشهای تصفیه فاضلاب شامل برکه های تثبیت فاضلاب – استخرهای هوادهی مکانیکی سیستم های هوادهی ممتد و ترکیبی از آنهاست اطلاعات موجود برای شرایط آب و هوایی گرم – معتدل و سرد قابل کاربرد است. برای شرایط متنوع آب و هوایی کشور ما مناسبت دارد. مطالعه آن به مهندسینی که در دفاتر فنی در زمینه انتخاب و ساخت تصفیه‌خانه و سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی کار می‌کنند توصیه می‌شود.

جهت ساخت و راه‌اندازی سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی یک سری اطلاعات نیاز است. از قبیل میزان دبی جریان فاضلاب که در پارامترهای کمی است. سپس جهت تعیین نوع روش به اطلاعاتی درباره کیفیت فاضلاب از قبیل BOD–COD-PH  و سایر پارامترها نیاز است. که با مشخص بودن این مقادیر این پارامترها می‌توان نوع روش تصفیه را تعیین نمود. فاضلاب دارای میکروبهای بیماریزا است. ورود فاضلاب تصفیه نشده به محیط زیست و منابع طبیعی آب چه آنهایی که روی زمین و چه آنهایی که در زیرزمین قرار دارند. چه ضررهایی را  به دنبال دارد؟ موجب آلوده شدن آن به میکروبهای بیماریزا می‌گردد. و در اثر تماس انسان به این منابع خطر گسترش این بیماریها بین مردم بوجود می آید. هم چنین باعث آلودگی محیط زیست شده که علاوه بر خطرهای مستقیمی که برای بهداشت مردم دارد عواقب دیگری از قبیل ایجاد مناظر زشت – بوهای ناخوشایند و ایجاد محیط مناسبی جهت رشد حشرات بخصوص مگش و پشه بهمراه دارد. ولی اگر مقادیر این فاضلابها معین می بود امکان توجیه روش مناسب جهت تصفیه این فاضلابها پیش می آمد.

علیرغم فشارهایی که سازمان محیط زیست برای احداث سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی در مراکز دولتی یا بخش خصوصی وارد کرده است، اما هنوز تحول چندانی دیده نشده است ، یکی از دلایل این امر مهم شاید عدم تخصیص بودجه کافی برای احداث باشد اما دلیل مهم دیگر عدم وجود پارامترهای طراحی برای تصفیه‌خانه فاضلاب می‌باشد. فاضلابها از نقطه نظر داشتن میکروارگانیسم‌های بیماریزا دارای اهمیت ویژه‌ای هستند و دفع آنها بدون تصفیه به محیط می تواند خطرات جدی برای بهداشت همگانی داشته باشد.

حال اگر یک بیمارستان سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی نداشته باشد می‌باید فاضلاب خود را به چه طریقی دفع نماید؟

•  روش وجود چاه جذبی که خود به آلوده کردن آبهای زیر زمینی منتهی می شود.
• فاضلاب خود را به نهرهای موجود در سطح شهر تخلیه نماید که باز منجر به آلودگی های آبهای سطحی خواهد شد.هر دو روش هزینه سنگین برای پالایش این آب های الوده به فاضلاب متحمل خواهد شد که اصلاً مقرون به صرفه نمی‌باشد.