تصفیه پساب کارخانه نساجی و رنگرزی

تصفیه پساب کارخانه نساجی و رنگرزی باتوجه به کیفیت آنها و با روش های فیزیکی و شیمیایی قابل تصفیه با استاندارد خروجی محیط زیست می باشد. خصوصيات اصلي کیفیت فاضلاب صنايع نساجي با اندازه گيري پارامتر های هدايت الكتريكي ،سولفات، قليائيت، رنگ  ، TN, VSS, TSS ,COD, BOD5,NH3،Total-P ، pH كلرايدهاي آلي و آمين هايي آروماتيك تعيين مي شود.  كه خاصيت سرطانزايي برخي از آنها بسيار قابل ملاحظه مي باشد. جدول زیر خصوصيات تركيبات موجود در پساب کارخانه نساجی و رنگرزی را نشان مي دهد :

مراحل تولید فاضلاب در کارخانه نساجی و رنگرزی

مطابق تصویر زیر فاضلاب موجود در کارخانه نساجی تولید شده و به ورودی تصفیه خانه فاضلاب هدایت می گردد.

روش تصفیه پساب کارخانه نساجی و رنگرزی

در طي دهه هاي گذشته شرايط تغيير كرده و محدوديت هاي زيادي براي تعدادي از تركيبات شيميايي فاضلاب نساجی ايجاد
شده و براي جلوگيري از بوجود آمدن مشكلات زير پارامترهايي تعريف شده است. اين پارامترها عبارتند از:

1. سميت زيستي -مثل اختلال در فرايندهاي تجزيه زيست
2. غلظت فلزات سنگين -تجمع اين فلزات در لجن تصفيه خانه فاضلاب شهري
3. مشكلات خوردگي -مثلاً سولفات مي تواند باعث خوردگي لوله هاي بتن مي گردد.
4. كل بار CODو BODموجود در فاضلاب خروجي از كارخانه با توجه به ظرفيت تصفيه خانه فاضلاب شهري. 

مراحل تصفیه پساب کارخانه نساجی و رنگرزی

كاربرد تكنولوژي معين براي تصفيه فاضلاب به نوع فاضلاب بستگي دارد. بدين ترتيب تكنولوژي هاي گوناگوني براي انواع فاضلاب ها پيشنهاد مي شود. معمولاً تركيبي از روش ها بكار مي رود. به عنوان قدم اول، جداسازي انواع فاضلاب هاي توليدي به گروه هاي زير توصيه مي گردد : 

• مايعات غليظ: (filling , padders) رنگرزي، تكميل، آهار چاپ، وان رنگ
• فاضلاب هاي با غلظت متوسط مثل شستشو، آبكشي
• فاضلاب هاي با آلودگي ناچيز -آب خنك كننده

معمولاً دستور العملهاي پايه اي زير بكار مي روند:

• جمع آوري و اختلاط وان هاي تخليه شده براي يكنواخت كردن pHو درجه حرارت فاضلاب نهايي
• تنظيم pH با خنثي سازي فاضلاب رنگرزي سلولزي و فرايندهاي تكميل پارچه كه عمدتاً فاضلاب هايقليايي توليد مي كنند. اين كار را مي توان با اضافه كردن گازهاي دفعي نيروگاه ها و يـا واحدهاي توليد بخار كه حاوي CO2هستند، خنثي نمود. 

فاضلاب ناشي از فرايندهاي رنگرزي حاوي تركيبات مختلف با غلظت هاي بالا است. براي مثال مواد رنگي، قلياء، اسيد، نمك و مواد كمكي در اينگونه فاضلاب ها وجود دارد. در اولين مرحله، بايستي جداسازي  جريان هاي فاضلاب براساس بار شيميايي انجام شود. استفاده مجدد از فاضلاب با درجه آلودگي پايين با تركيبي از مراحل تصفيه زير امكان پذير است :

• تنظيم pHو درجه حرار
• ته نشيني و ترسيب
• لخته سازي -با استفاده از+ AL3+,Fe3+,Fe2و پلي الكترولي
• صاف سازي -مثل صافي شنی
• جذب سطحي مثل كربن فعال
• تصفيه با ازن

در بسياري از موارد هدف اصلي، حذف يا تجزيه رنگ مقاوم به تجزيه است. فنـون مهم تصـفيه در منابع علمي آمده است. فرايندهاي اكسيداتيو بر پايه ازن زني، تصفيه با ،UVپراكسيد هيدروژن و فنتون براي تخريب رنگ ها بكار مي روند. 

فرايندهاي تجزيه بيولوژيكي تصفیه پساب کارخانه نساجی و رنگرزی

حذف رنگ از فاضلاب صنايع نساجي يكي ازمشكلات اصلي اين صنعت است. قابليت تجزيه بيولوژيكي در اين فاضلاب پايين است، براي مثال نسبت BOD / COD براي رنگ هاي راكتيو بلو ،21دايركت بلو 80و وات ويولت به ترتيب برابر با 0.056 ، 0.016و 0.092مي باشد، بنابراين روش هاي متداول تصفيه قادر به اكسيداسيون بيولوژيكي اين مواد نمي باشند. همچنين از خصوصيات رنگهاي آزو وجود پيونـد (N=N) كه بيش از 50درصد رنگ هاي صنعتي را تشكيل مي دهند. كه 50تا 70درصد آنها در فاضلاب باقي مي مانند. و غير قابل تجزيه بيولوژيكي هستند.

همچنين وجود غلظت فراوان رنگ، تركيبات شيميايي مختلف، فلزات سنگين و مقادير بالاي نمك هاي غيرآلي و مواد معلق، قابليت تجزيه بيولوژيكي آنها را مشكل كرده است. رنگ هاي راكتيو با ساختار شيميايي انتراكوئينون، گروه ديگري از رنگ هاي صنعتي هستند كـه دومين گروه پرمصرف بعد از رنگ هاي آزو مي باشند. كه فرمول ساختمانيتري كروماتيك دارند. ساختار انتراكوئينون با حلقه هاي آروماتيك در مقابل تجزيه بيولوژيكي بسيار مقاوم هستند. و مضافاً اينكه ممكن است آنها داراي خصوصيات سمي و جهش زايي بر ارگانيسمها كه در معرض آنها قرار مي گيرند، داشـته باشـد. بنابراين رنگ هاي راكتيو با ساختار آنتراكوئينوني از نقطه نظر زيست محيطي سمي محسوب مي شوند و قدرت تجزيه بيولوژيكي را از ميكروارگانيسمها سلب مي كنند. به دليل ناكارآمدي روشهاي بيولوژيكي در حذف رنگ، از روشهاي ديگر فيزيكي يا فرآيندهاي شيميايي نظير انعقاد و لخته سازي، شناورسازي، فيلتراسيون غشايي، تجزيه الكتروشيميايي، پرتودهي، رسوب دهي، استفاده از امواج ماوراء صوت، احياء شيميايي جذب سطحي و فرآيندهاي اكسيداسيون پيشرفته AOP بصورت مجزا و يا توام با فرآيندهاي بيولوژيكي جهت حذف رنگ از فاضلاب صنعت نساجي استفاده مي شود. در جدول زیر مزايا و معايب برخي از فرآيندهاي غيربيولوژيكي رنگ زدايي در فاضلاب صنايع نساجي آمده است :